قدس آنلاین، گروه استان‌ها، راضیه کشاورز: با شروع فصل گرم، امسال باز هم تب کریمه کنگو بخش های زیادی از آسیای مرکزی، خاورمیانه، غرب افریقا و شرق اروپا را در بر گرفته است.

طبق اطلاعیه های وزارت بهداشت، این بیماری در ایران و در استان اصفهان تحت کنترل است اما دانستن روش های پیشگیری و راههای کنترل آن بسیار مهم است.

از همین رو گفتگویی را با «دکتر رضا فدایی- متخصص عفونی و مسؤل بیماری های واگیر دار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان» انجام داده ایم تا اطلاعات بیشتری درباره تب کریمه کنگو داشته باشیم.

مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید:

تب کریمه کنگو توسط دام به انسان منتقل می شود، آیا همه افرادی که با دام سروکار دارند، این روزها باید نگران باشند؟

سروکار داشتن با دام برای عده ای از افراد به شکل دامداری، قصابی و صنایع مرتبط با دام، یک شغل است. در این گروه های شغلی برخی از احتیاط ها همیشه مطرح است و مختص به تب کریمه کنگو نیست.

افرادی که با دام در ارتباط هستند باید درباره این بیماری و مسائل دیگر آن مواردی را رعایت کنند تا با حفاظت فردی از ابتلا به بیماری ها پیشگیری شود.

تب کریمه کنگو بیماری خطرناک اما قابل پیشگیری است که در واقع یک بیماری شغلی تلقی می شود.

یکی از توصیه ها این است که از نگهداری دام به جز در موارد ضروری جلوگیری شود، علت این توصیه چیست، مگر از ظاهر دام نمی توان تشخیص داد که بیمار هست یا خیر؟

در خصوص بیماری تب کریمه کنگو از ظاهر دام نمی توان بیمار بودن آن را تشخیص داد، این ویروس در بدن دام به مدت یک هفته حضور دارد و بعد پاک می شود، در این یک هفته علایمی نشان نمی دهد که دامپزشک متوجه بیماری شود.

همکاران دامپزشکی گاهی در جریان انجام مطالعاتی برای بررسی سلامت گله های دام، خون گیری هایی انجام می دهند و بعد مشخص می شود چند درصد از آنها آلوده بوده اند؛ این به منظور بررسی های علمی مفید است لذا توصیه شده از نگهداری دام در مجاورت منزل مسکونی خودداری شود و دام ها حتی الامکان با فاصله از منازل مسکونی باشند.

به هر حال بیش از ۱۵۰ نوع بیماری مشترک بین انسان و دام وجود دارد که یکی از آنها تب کریمه کنگو است.

آیا پرنده هایی مثل قناری که در منازل نگهداری می شود، امکان ناقل بودن بیماری تب کریمه کنگو را دارند؟

خیر، پرندگان به جز شترمرغ در معرض این بیماری نیستند و جای نگرانی وجود ندارد.

آیا انتقال فقط از طریق گزشِ کنه ناقل اتفاق می افتد؟

انتقال از راه گزش کنه بسیار مهم است، یعنی اگر کنه ای آلوده به ویروس تب کریمه کنگو باشد و سطح پوست را بگزد، می تواند ویروس را وارد بدن کرده و انسان را آلوده به تب کریمه کنگو کند.

همچنین دیده شده در مواقعی وقتی کنه روی سطح پوست است، فرد آن را روی پوست خود لِه می کند و قطعاً این کار هم اشتباه است چون له کردن کنه باعث فرورفتن نیش آن در پوست بدن می شود، بنابراین باید کنه را به آرامی جدا کرده و کنار بگذاریم.

در محیط دامداری ها کنه دام را می گزد و دام یک هفته آلوده است بدون اینکه علامتی داشته باشد و در این مدت زمان، چنانچه فرد دام را ذبح کند در همان لحظه به خاطر پخش شدن خون و ترشحات دام ممکن است فرد ذبح کننده دام، آلوده شود.

دام فقط یک هفته ناقل بیماری است و به همین دلیل گفته می شود که این بیماری کمیاب است، اگر مادام العمر آلوده بودند تعداد مبتلایان افزایش بسیاری پیدا می کرد.

توصیه بهداشتی همیشگی به افراد این است که هنگام بریدن قطعات گوشت دستکش استفاده کنیم چون گوشت بافت زنده ای بوده که احتمال وجود میکروب یا ویروس در آن وجود دارد، بنابراین همیشه باید برای قطعه قطعه کردن گوشت و جگر باید از دستکش استفاده شود.

بعد از افردی که در دامداری ها مشغول به کار هستند، به لحاظ مصرف گوشت نگرانی ها در خانواده ها هم وجود دارد. آیا باید این دغدغه را در خود افزایش دهیم که نباید گوشت تازه بخریم؟

اگر گوشت مورد مصرف را از قصابی ها و مراکز مجاز خریداری کنیم که آنها گوشت را از کشتارگاه می آورند، جای هیچگونه نگرانی وجود ندارد زیرا گوشت بعد از ذبح در کشتارگاه در سالن های پیش سرد به مدت ۲۴ ساعت در معرض سرما بوده و اگر هم آلودگی داشته باشد، از بین رفته است.

گاهی مُهر کشتارگاه روی لاشه گوشت وجود دارد که نشان می دهد گوشت از کشتارگاه ها و مراکز مجاز به قصابی ها منتقل شده است.

ولی گاهی اگر گوشت تازه ای که دام مربوطه خارج از کشتارگاه ذبح شده به دست خانواده ای برسد، باید آن را در یخچال بین ۱ تا ۴ درجه سانتی گراد نگهداری کنند تا اسیدی شدن گوشت باعث از بین رفتن آلودگی احتمالی آن شود.

توصیه بهداشتی همیشگی به افراد این است که هنگام بریدن قطعات گوشت دستکش استفاده کنیم چون گوشت بافت زنده ای بوده که احتمال وجود میکروب یا ویروس در آن وجود دارد، بنابراین همیشه باید برای قطعه قطعه کردن گوشت و جگر باید از دستکش استفاده شود.

نکته دیگر اینکه به دلایل کلی بهداشتی، گوشت باید مغز پخت و بعد مصرف شود.

افردی که به تب کریمه کنگو مبتلامی شوند، در مراحل اولیه چه علایمی در آنها مشاهده می شود؟

ما درباره یک بیماری نادر صحبت می کنیم که آمار مبتلایان به آن در شهر و کشور ما بسیار اندک است به طوری که در سالهای گذشته با کاهش ۵۰ درصدی ابتلا به این بیماری در استان اصفهان مواجه بوده ایم.

طبق آخرین آمار ۴ نفر در این استان مشکوک به ویروس تب کریمه کنگو بودند که فقط قطعیت ابتلای ۲ نفر آنها در آزمایشگاه به تأیید رسیده است.

اگر در اثر گزش کنه یا ذبح دام فردی دچار این ویروس شد، بعد از چند روز احساس بدن درد، سر درد و تب دارد که در آن لحظه قابل متمایز بودن از سایر بیماری ها مثل سرماخوردگی نیست، اما بعد از گذشت ۴ روز آثاری از خون ریزی های زیر پوستی، خون ریزی از بینی و خون ریزی های واضح تر در آنها مشاهده می شود که در آن حالت تب و خونریزی با هم مشاهده می شود و فرد مشکوک به تب کریمه کنگو است که باید بستری و تحت درمان قرار گیرد.

هر فردی که احیاناً دچار تب و علایم خون ریزی شد به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کند و در آنجا درباره سابقه ارتباط با دام یا گزش کنه طی دو هفته اخیر سوال می شود، اگر پاسخ مثبت بود فرد مورد بررسی قرار می گیرد.

طبق بررسی های انجام شده، در بیماران مبتلا آنچه که زمینه ساز این بیماری شده ذبح دام بوده و گزش کنه به ندرت اتفاق افتاده است.

آیا تب کریمه کنگو درمان هم دارد؟

بله، داروهایی به مدت ۱۰ روز تجویز می شود که برای پیشگیری از عوارض آن بسیار مؤثر است.

اگر فردی مشکوک به تب کریمه کنگو بود، باید در بیمارستان بستری شود و داروها را مصرف کند چون این یک بیماری سرپایی نیست.

نکته حائز اهمیت این است که در واقع اگر ذبح خارج از کشتارگاه انجام نمی شد، ۹۵ درصد موارد این بیماری اتفاق نمی افتاد.

روستاییانی که دام را در مجاورت منازل خود نگهداری و برای مصرف از گوشت آنها استفاده می کنند، باید چه اقداماتی انجام دهند؟

در روستاها که کشتارگاهی وجود ندارد، باید حین ذبح دام از دستکش، روپوش و ماسک استفاده شود و فرد ذبح کننده حین انجام کار به هیچ عنوان چاقو را در دهان خود قرار ندهد.

بهداشت دام و مواد غذایی اصول کلی دارد که بیماری هایی مثل تب کریمه کنگو بهانه ای برای مطرح کردن آنها می شود.

طبق قانون، ذبح دام در خارج از کشتارگاه ممنوع است و این قانون زمانی وضع شده که تب کریمه کنگو را اصلا کسی نمی شناخت بنابراین این موارد از اصول بهداشتی است.

در شهر و استان اصفهان خوشبختانه شرایط تحت کنترل است و با رعایت مواد مطرح شده از تهدید تب کریمه کنگو هم عبور خواهیم کرد.